Xu hướng tính dục và Xu hướng cảm xúc

Xu hướng tính dục (Sexual Orientation)

Trước hết cần khẳng định rõ, sexual orientation, là "xu hướng tính dục" chứ không phải "xu hướng tình dục." Trong hầu hết các định nghĩa khoa học, xu hướng tính dục thường chứa đựng cấu thành về tâm lý - càm xúc hướng tới một đối tượng nào đó, và/hoặc cấu thành về hành vi - tập trung vào vấn đề tình dục của cá thể.

Theo định nghĩa của Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA) thì "xu hướng tính dục là một sự hấp dẫn có tính bền vững về cảm xúc, sự lãng mạn, tình dục hoặc tình cảm hướng tới những người khác. Nó khác với những cấu thành khác của tính dục bao gồm giới tính sinh học, bản dạng giới (cảm nhận tâm lý mình là nam hay nữ), và vai trò giới  (sự tham gia vào quan niệm xã hội về hành vi nam tính hay nữ tính). Xu hướng tính dục trải dài liên tục từ hoàn toàn dị tính ái đến hoàn toàn đồng tính ái và nhiều dạng khác nhau của song tính ái. Những người song tính ái có thể có bị hấp dẫn về tình dục, tình cảm, cảm xúc với cả người cùng giới tính của họ và giới tính đối lập. [...] Xu hướng tính dục khác với hành vi tình dục bởi vì nó đề cập tới cả cảm nhận và quan niệm cá nhân. Từng cá nhân có thể thể hiện xu hướng tính dục của mình thông qua hành vi tình dục của họ, và cũng có thể không."

Nói tóm tắt và nôm na lại, xu hướng tính dục bao gồm cả sự bị hấp dẫn về tình cảm và thể chất tới người khác. Từ đó phân ra các loại xu hướng tính dục:

• Bị hấp dẫn bởi người khác giới: Dị tính. (Heterosexual)
• Bị hấp dẫn bởi người cùng giới: Đồng tính. (Homosexual)
• Bị hấp dẫn bởi cả hai giới: Song tính. (Bisexual)
• Bị hấp dẫn bởi bất kì giới nào: Toàn tính. (Pansexual)
• Không bị hấp dẫn bởi bất kì giới nào: Vô tính. (Asexual)

Lưu ý ở đây khái niệm Toàn tính cần phân biệt với Song tính. Khi nói dị tính, đồng tính hay song tính, chúng ta đang dựa trên quan niệm rằng mọi người đều phân ra làm 02 giới (nam và nữ). Tuy nhiên ta cũng biết, xét về bản dạng giới, một người có thể nhận mình là nam, nữ, hoặc cả hai, hoặc ở đâu đó giữa nam và nữ, hay ở đâu đó ngoài nam và nữ. Như vậy, người song tính bị hấp dẫn bởi nam và nữ, còn người toàn tính bị hấp dẫn bởi tất cả mọi người, không phân biệt người đó có nhận dạng giới là gì.

Xu hướng cảm xúc (Affectional Orientation)

Với một số người, định nghĩa về xu hướng tính dục không miêu tả được đầy đủ đặc thù tính dục của họ. Chẳng hạn họ có cảm xúc tình cảm, nhưng không có ý muốn quan hệ tình dục với bất kì người nào cả. Vậy "cái nhãn" xu hướng tính dục nào phù hợp với họ? "Xu hướng cảm xúc" được dùng thay thế/song song với "xu hướng tính dục" trong những trường hợp như vậy

Xu hướng cảm xúc loại bỏ yếu tố ham muốn tình dục mà giữ lại những cảm xúc mà một người hướng tới người khác. Nói cách khác, để xác định được xu hướng tính dục của một người, sẽ cần đặt hai câu hỏi "bạn muốn yêu ai, và bạn muốn ngủ với ai", và đôi khi hai điều này là không đồng nhất với nhau. Trong trường hợp đó, xu hướng cảm xúc giải thích bằng việc đặt ra câu hỏi "bạn muốn đi chung con đường với ai?"

Điều này đặc biệt quan trọng với những người vô tính ái. Vì khi trả lời câu hỏi tìm ra xu hướng tính dục, rằng họ không muốn ngủ với ai cả, nhưng họ vẫn có những cảm xúc nhất định tới một số người, họ buộc phải lựa chọn liệu họ có phải là người vô tính thực sự (hoặc đồng tính thực sự, hoặc dị tính thực sự)?


Xu hướng cảm xúc bao gồm, nhưng không giới hạn: heteroromantic, homoromantic, biromantic và aromantic; tương ứng với các xu hướng tính dục.

--

Việc đặt ra một thuật ngữ, có thể giải thích nhiều điều cho một số người, nhưng cũng có thể không cần thiết với nhiều người khác. Điều quan trọng nhất cần ghi nhớ, tính dục con người hoàn toàn không phải là 2 màu trắng và đen, mà nó có thể chảy tràn ra ở bất kì vị trí nào. Sự tôn trọng đặc tính này mới là chìa khóa để nhìn nhận mọi việc.